กระดูกปิด คือ อะไร ? เกี่ยวข้องกับความสูงอย่างไร ?

หลายคนคงเคยได้ยินคำว่า “กระดูกปิด” และมักจะเข้าใจว่าเมื่อถึงจุดนี้แล้ว เด็ก ๆ จะไม่สามารถเติบโตสูงขึ้นได้อีก ทำให้ผู้ปกครองหลายท่านที่หวังให้ลูกมีส่วนสูงที่ดีเกิดความกังวลใจ วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจเรื่องนี้กันอย่างละเอียดว่าภาวะกระดูกปิด คือ อะไร ? มีโอกาสที่จะเพิ่มความสูงได้อีกหรือไม่ ? มาหาคำตอบกันเลยค่ะ

กระดูกปิด คือ อะไร ? 

ในช่วงที่ร่างกายเข้าสู่ระยะการเจริญเติบโตแบบก้าวกระโดดหรือที่เรียกว่า Growth Spurt จะเกิดการแบ่งตัวของเซลล์ Epiphyseal Plate ที่มีหน้าที่เป็นกระดูกอ่อนไฮยาลินช่วยเพิ่มความยาวให้เนื้อเยื่อกระดูกและสร้างกระดูกอ่อนที่จะพัฒนาไปเป็นกระดูกที่แข็งแรงจริง ๆ เป็นจำนวนมากและรวดเร็ว ส่งผลให้ความสูงเพิ่มขึ้นมากกว่าช่วงวัยเด็กตอนต้น เมื่อแผ่นเจริญหยุดการแบ่งตัว นั่นคือภาวะที่เราเรียกว่า “กระดูกปิด” ร่างกายก็จะหยุดการเจริญเติบโตด้านความสูง ดังนั้น การดูแลเรื่องโภชนาการและการออกกำลังกายในช่วงก่อนกระดูกปิดจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการเจริญเติบโตของเด็ก ๆ

Growth Plate เกี่ยวข้องกับความสูงในเด็กอย่างไร ? 

Growth Plate หรือแผ่นการเจริญเติบโต เป็นกระดูกอ่อนที่อยู่บริเวณปลายกระดูก ทำหน้าที่สำคัญในการพัฒนาความสูงของร่างกาย โดยจะค่อย ๆ ยืดยาวและแข็งตัวกลายเป็นกระดูกแข็ง ช่วง 5 ปีแรกของชีวิตถือเป็นระยะสำคัญที่สุด เนื่องจากเป็นช่วงที่ Growth Plate มีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วที่สุด หลังจากนั้น การพัฒนาจะค่อย ๆ ช้าลงตามอายุที่เพิ่มขึ้น จนกระทั่งหยุดการเจริญเติบโตเมื่อ Growth Plate ปิดสมบูรณ์

ด้วยเหตุนี้ การดูแลในช่วง 5 ปีแรกจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง ผู้ปกครองควรเอาใจใส่เรื่องโภชนาการโดยให้เด็กรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่อย่างสมดุล ส่งเสริมการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และดูแลให้ได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายมีการเจริญเติบโตด้านความสูงได้อย่างเต็มศักยภาพในช่วงวัยที่สำคัญนี้

นอกเหนือจากการเจริญเติบโตด้านความสูงแล้ว การเปลี่ยนแปลงด้านอื่น ๆ ของเด็ก ทั้งด้านอารมณ์ จิตใจ และร่างกาย ล้วนเป็นสิ่งที่ต้องให้ความสำคัญ โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลงทางสรีระร่างกายจากวัยเด็กสู่วัยหนุ่มสาว แม้จะเป็นพัฒนาการตามธรรมชาติ แต่หากพบการเปลี่ยนแปลงทางสรีระที่เร็วกว่าปกติ อาจเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงภาวะเข้าสู่วัยหนุ่มสาวก่อนวัยอันควร ซึ่งควรได้รับการดูแลและติดตามอย่างใกล้ชิด

ช่วงเวลาความสูงของเด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชายก่อนกระดูกปิด

การเจริญเติบโตด้านความสูงในเด็กแต่ละเพศมีความแตกต่างกัน โดยจะดำเนินไปจนกระทั่งแผ่นกระดูกปิดสมบูรณ์ในช่วงปลายวัยรุ่น ซึ่งในเด็กผู้หญิงมักจะเข้าสู่ช่วงนี้เร็วกว่าเด็กผู้ชายประมาณ 2 ปี และการเจริญเติบโตจะค่อย ๆ ช้าลงหลังจากมีประจำเดือนครั้งแรก การปิดของแผ่นกระดูกจะเกิดขึ้นเมื่ออายุประมาณ 14-16 ปี ส่วนเด็กผู้ชายจะเกิดขึ้นช้ากว่า คือประมาณ 16-18 ปี อย่างไรก็ตาม มีกรณีพิเศษที่พบได้ไม่บ่อยนัก นั่นก็คือเด็กผู้ชายบางคนอาจมีการเจริญเติบโตด้านความสูงต่อเนื่องไปจนถึงอายุ 20 ปี

ในบางกรณีที่เด็กผู้หญิงเป็นสาวก่อนวัย จะมีลักษณะสูงกว่าเด็กวัยเดียวกันในช่วงวัยเด็กและวัยรุ่น แต่จะโตเป็นผู้ใหญ่ที่เตี้ยกว่าปกติ เนื่องจาก ฮอร์โมนเพศหญิงทำให้โตเร็วในวัยเด็ก เป็นผลให้กระดูกปิดเร็วกว่าวัยปกติ เด็กบางรายอายุ 10-12 ปี ก็หยุดการเจริญเติบโตแล้ว เนื่องจากกระดูกปิดสนิท ดังนั้นระยะเวลาการเจริญเติบโตจึงสั้นกว่าปกติ เมื่อเป็นผู้ใหญ่จึงตัวเล็กหรือไม่สูงเท่าที่ควร

เช็กความสูงมาตรฐานของเด็กแต่ละช่วงอายุ

ผู้ปกครองสามารถติดตามการเจริญเติบโตของบุตรหลานได้ โดยการประเมินความสูงเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานการเจริญเติบโต หากพบว่าความสูงต่ำกว่าเกณฑ์ปกติ อาจถือว่าเด็กมีภาวะเตี้ย นอกจากนี้ ยังสามารถประเมินจากอัตราการเพิ่มของส่วนสูงในแต่ละปี ซึ่งมีเกณฑ์มาตรฐานดังต่อไปนี้

ขอบคุณแหล่งข้อมูล: คลิก

มวลกระดูกปิด กระดูกหยุดพัฒนา สูงไม่ได้แล้วจริงหรือไม่ ?

ความเชื่อที่ว่ากระดูกจะปิดสนิทเมื่อพ้นวัยพัฒนาการนั้น ยังไม่มีหลักฐานทางการแพทย์รับรองอย่างชัดเจน แม้ในบางกรณีที่แพทย์อาจแจ้งว่า “กระดูกปิดแล้ว” จากภาพเอกซเรย์ แต่นั่นอาจเป็นเพราะไม่สามารถเห็นเซลล์ Epiphyseal Plate ได้ชัดเจนในฟิล์ม ทั้งนี้ ร่างกายยังคงผลิตเซลล์ชนิดนี้อยู่เสมอเพื่อซ่อมแซมเนื้อเยื่อกระดูก เพียงแต่ปริมาณการผลิตจะลดลงตามอายุ หากได้รับการกระตุ้นอย่างเหมาะสม ร่างกายก็ยังมีโอกาสเพิ่มความสูงได้

นอกจากนี้ปัจจัยที่ช่วยเพิ่มความสูงยังเกิดจากหลายปัจจัยรวมกัน เช่น สารอาหารโดยเฉพาะโปรตีนและแคลเซียมได้รับเพียงพอหรือไม่ ? เด็กได้รับการออกกำลังกายอย่างถูกวิธีและถูกต้องเป็นเวลานานเพียงพอหรือไม่ ? และโกรทฮอร์โมนถูกกระตุ้นออกมาอย่างเหมาะสมหรือเปล่า ? ดังนั้นหากมีความกังวลเรื่องของความสูง กังวลว่าลูกจะเตี้ยหรือต้องการเพิ่มความสูงควรเข้าพบและปรึกษาแพทย์ผู้ชำนาญการจะดีที่สุดค่ะ